آخرین سرباز کیبرد به دست

ظهور وبلاگ، یک اتفاق بزرگ در زندگی آدم ها بود. به طور خاص در زندگی افرادی که دستی به قلم دارند، وبلاگ نویسی نقش مهمی ایفا کرد. با وبلاگ، هر کسی رسانه ای داشت؛ می توانست مخاطبینی گوناگون و متعدد داشته باشد و حداقل اینکه می توانست یک انگیزه برای تداوم بر نوشتن داشته باشد.

به شخصه می توانم بگویم وبلاگ نویسی کمک بسیار زیادی کرد که من سبک خودم را در نوشتن پیدا کنم و حتی از سلیقه مخاطب آگاه شوم. اگرچه هنوز نتوانسته ام، دقتی برابر آنچه روی کاغذ به خرج می دهم، در وبلاگ نویسی نشان دهم، یا با آن وسواس کلمات و عبارات را به کار برم، اما در مورد اینکه افکارم را چطور بیان کنم، و اصلا می خواهم چه افکاری را انتشار دهم، تجربه زیادی کسب کردم. اما متاسفانه دنیا همیشه یک جور نمی ماند و دائما در حال تغییر و تحول است و این هم خوب است هم می تواند بد باشد.

وبلاگ ها با ظهور فیسبوک کمرنگ شدند. اما خب... فیسبوک هیچ ربطی به وبلاگ نداشت. فیسبوک یک شبکه اجتماعی برای گسترش ارتباطات بود، اما وبلاگ یک رسانه است؛ یک رسانه شبیه مطبوعات. بنابراین ما وبلاگ نویس هایی که اهل کپی ـ پیست کردن مطالب شاعرانه و عکس های عاشقانه یا نوشتن خاطرات روزانه نبودیم، تمایلی به همگام شدن با موج بعضی از وبلاگ نویس ها برای کوچ کردن به فیسبوک نداشتیم. ما لایک کردن نمی خواستیم، دوست مجازی نمی خواستیم، وگرنه همان زمان اوج وبلاگ نویسی هم از این وبلاگ به آن وبلاگ می رفتیم و کامنت می گذاشتیم که : «وبت عالیه. منو با اسم ... لینک کن». اما ما دنبال نوشتن بودیم و حداکثر بحث کردن و می خواستیم مخاطب واقعی و خودجوش پای منبرمان بنشیند.

بعدها رسانه های دیگری آمد. از بین اینها توییتر، وبلاگ نویسی مرا دچار چالش کرد. گاهی چیزی در ذهنم بود که طبعا می بایست روزها و بلکه سالها در ذهنم بالا و پایین برود و سبک سنگین شود و به یک "ایده" برای نوشتن یا حتی یک "ایدئولوژی" برای مطرح کردن تبدیل شود و بعد بنشینم پیکره اش را از خمیر کلمات بتراشم و با وسواس سوهان کاری کنم و رنگ و لعابش بدهم تا اگر نه اثری خوش نقش، یا عقیده ای خوش فکرانه، اما اقلا به یک مقاله خوشخوان و قابل بحث بدل شود. اما تنها به یک توییت احساسی ختم می شد و از ذهنم خارج.

اما مزایای این کار این بود که با کمی درایت و پرهیز از غلبه احساسات می توانستم حجم شخصی نویسی ها و مطالب احساسی در وبلاگ را کاهش دهم و به کانال دیگری برای ارائه بفرستم که البته هنوز درگیر بهینه سازی این عملیاتم.

تا اینجا وبلاگ نویس های صاحب فکر و قلم و "نه ـ کپی کار" دوام آوردند. اما روزها گذشت و اسمارت فون "دست هر کودک ده ساله شهر" پیدا شد. بعد تلگرام همه چیز را به حاشیه راند. به ویژه با افزودن قابلیت کانال، تلگرام تریبون همه جور آدم و گروه و کمپانی رسمی و غیر رسمی شد.

تلگرام واقعا از هر جهت خوب و بی نظیر است.راحتی و سادگی برنامه، باعث شده هر گروهی «با احداث یک باب کانال تلگرام» در صدد انتشار عقاید یا تبلیغ محصول خود باشد. از طرفی خیلی از افرادی که اساسا نه اهل مطالعه بودند نه وبگردی و نه حتی تکنولوژی، روی خوشی به پیام رسان های موبایلی نشان دادند. تا جایی که خیلی ها که اصلا راضی نمی شدند مطلبی را برایشان ایمیل کنی یا حتی بعضا ایمیل نداشتند، وقتی پای تبادل اطلاعات به میان می آید، هنوز دهان باز نکرده ای جواب می دهند: «تلگرامش کن!» و اینها زمان زیادی را هم صرف خواندن مطالب کانال ها می کنند که البته این دسته را در ادامه بیشتر بررسی می کنیم.

این مسائل باعث شد خیلی از وبلاگ نویس ها، تبدیل به ادمین کانال شوند. اما از نظر من این کار کمکی به افزایش مخاطبانشان نمی کند. نخست آنکه آدم هایی که در بالا ذکر کردیم که اهل مطالعه یا حتی وبگردی نیستند و تلگرام آن ها را مجبور به خواندن کرده است، اساسا کانال این وبلاگ نویس های محترم را دنبال نمی کنند. حداکثر تلاش این دوستان عضویت در کانال های جوک، اخبار حاشیه ای هنرمندان و ورزشکاران، اشعار عاشقانه و نهایتا کانال آشپزی و مدل های بافتن مو، به عنوان کانال های علمی و آموزشی است.

دوم اینکه خود راحتی و در دسترس بودن کانال های تلگرام، گاهی برای مطالب قابل تعمق دافعه ایجاد می کند. چون مخاطب را کمی بی حوصله می کند و به سرسری خوانی و skim کردن عادت می دهد یا باعث می شود او هنگام خستگی و برای سرگرمی به تلگرام مراجعه کند.

ایراد فنی تر آن که اصلا ساخنار تلگرام قابلیت هایی که وبلاگ ایجاد می کند را ندارد. مخاطبان امکان ارسال نظر ندارند. پیوندهای وبلاگ باید به تبلیغات مزاحم کانال ها تبدیل شود. دسته بندی و برچسب گذاری هم معنی می شوند. امکان ویرایش، تهیه پیش نویس، تنظیمات ارسال و ... وجود ندارد و مواردی از این دست.

تنها حسنش همان راحتی مخاطبتان در دنبال کردن مطالب است که آن هم در بالا دافعه ملازمش را شرح دادم.

در حال حاضر بین دوستان وبلاگ نویسم که از نزدیک می شناسمشان، فقط من وبلاگ نویس مانده ام و بقیه صاحب کانال شده اند. خودم حتی ریزش مخاطب را احساس می کنم. چه اینکه خیلی از آن هایی که با صحبت کردن درباره آخرین مطلبم یا کامنت گذاشتن ذیل آن غافلگیرم می کردند، پس از گذشت یک سال از مهاجرت من به وبلاگ جدید، هنوز نشانی ام را نپرسیده اند. اما من هنوز می خواهم آخرین مدافع سنگر وبلاگ نویس ها باشم.

من همیشه آدم سنتی و تغییر نکنی بوده ام اما اینجا حرف از تغییر نکردن نیست چرا که خیلی هم بدم نمی آید تلگرام نویس شوم. اینجا حرف از اعتقاد است و اصالت. مساله درست و نادرست است. دوستان من، تلگرام وبلاگ نیست. تلگرام یک اپلیکیشن فوق العاده عالی پیام رسان است. لطفا گوش کنید.

پس اینکه گاهی از وبلاگ نویس ها تعریف می کنم و به مخاطبان شبکه های اجتماعی ایراد می گیریم به دلیل یکی بی حوصلگی در خواندن است و دیگری رویکردی که در سال های اخیر نشان داده اند. وگرنه در اصل قضیه تفاوتی نمی کند. ضمن آن که مقصود اصلی استفاده به جا از هر کدام است. چه در بیان مطالب خود، چه در خواندن هر کدام.

*

این روزها در خیال یکپارچه سازی شبکه های اجتماعی مختلف هستم. برنامه ای کاربردی که با آن بشود تریبون های مختلفت را که هر کدام برای کار خاصی طراحی و بهینه سازی شده اند مدیریت کنی. البته نمی دانم ما آدم ها چرا این شکلی هستیم. همه المان های یک میز کار را در یک رایانه کوچک جای داده ایم و بعد هم موبایل. حالا هم می خواهیم همه اپلیکیشن ها را یکی کنیم. از بس که بمباران اطلاعات می شویم. از بس که حرف می زنیم جای زندگی کردن. اما به هرحال هر اتفاقی بیفتد وبلاگ نباید نابود شود. اگر قرار است به سهولتش اضافه شود از کارایی اش نباید کم شود.

آن زمانی که حضرت فردوسی داشت زحمت می کشید برای سرودن شاهنامه، شاید فکرهای ناامید کننده ای عذابش می داد؛ شاید خیال می کرد زبان فارسی نابود می شود و کتابش خریداری ندارد. اما زحمت کشید و عجم زنده کرد بدین پارسی.

هر نویسنده ای شاید در زندگی اش چنین حسی داشته است، اما نوشته. هر ناشری شاید ترس از کتاب نخوانی داشته باشد، اما کتاب چاپ کرده. من هم وبلاگ می نویسم. حتی اگر وبلاگ نویسی طرفداری نداشته باشد تا زمانی که سایتی مثل بیان سرویس وبلاگ نویسی می دهد، من وبلاگ می نویسم. به احتمال زیاد خیلی هم خوب نمی نویسم اما آنقدر می نویسم تا آن هم درست شود. شاید پس از سال ها روزی مورخی یا باستان شناسی بلاگ مرا از پستوهای سرور بیان پبدا کند و برایش شرح و تحلیلی بنویسد. شاید قرن ها بعد صاحب لقب آخرین وبلاگ نویس دنیا بشوم. آن وقت بسیار هم خوشنود خواهم بود. زنده باد وبلاگ نویسی!